TẢN MẠN KIẾN TRÚC 02 – NỒM

Khi không khí tràn lan mưa lạnh và khói ẩm, bầu trời giống như bức vẽ mực nho. Và những cơn mưa không to không nhỏ lê thê kéo ngày này qua ngày khác.

Hà Nội- Bắc Việt bắt đầu một chu kì mùa bằng những ngày như thế. Tôi luôn nhớ cảm giác lúc đó, bản thân như căn nhà nứt nẻ mùa đông, khô khốc – Một sớm mai bất ngờ được ngấm no 1 bụng nước, Đôi dép đi trong nhà hay phòng vệ sinh không phân biệt được, thì mùa Nồm đã bất nhã sọc thẳng vào trong từ bao giờ.

Rồi tôi nghe người đời than phiền quần áo phơi mãi chẳng khô. Người lo lắng cho chiếc sàn gỗ đắt tiền được làm theo kiểu Tây phương nhưng thiếu hệ thống sưởi, vì hỏng thì tiếc, mà đắt lắm. Người xót ruột nhìn chiếc tường sơn mới tinh vừa Tết thôi, rồi sẽ sớm lên rêu xanh, mốc bở với cái thời tiết này. Tôi còn nghe tiếng thở dài của những góc kẹt ẩm mốc cũ kĩ chẳng ai ngó tới, bốc thứ mùi như mùi của những người già…những kẻ e- hãi mà tránh đi. Người ta tiếc nuối vì mùa đông tạnh ráo đã qua,

Rồi, người ta bèn nhớ nắng.

Chỉ có cái cây trước nhà là vui vẻ vì những chiếc lá non được sinh ra…

Người ta ngao ngán và sợ Nồm như mua nhà, mua đất mà gặp phải vận xui, phạm cấm. Nhưng lạ, người sẵn sàng bỏ ra một mớ tiền để giải hạn, đuổi xui, trấn –giữ mảnh đất. Chứ mùa Nồm thì ngắn lắm. Nói là một mùa nhưng chỉ vỏn vẹn có vài ba tuần trong một năm. Nó kết thúc ngay khi người ta vừa kịp mở miệng phàn nàn … Giá như vận hạn, xui rủi trong cuộc đời cũng qua nhanh, đừng ám lấy căn nhà, mảnh đất của ta. Có phải ta đỡ bao nhiêu giải hạn, khấn cầu-xin hướng tốt, hướng hay, mời thầy, xắm cỗ. Giá như ta dễ dàng tặc lưỡi mà quên qua những khó chịu với miếng đất, ngôi nhà,vận hạn như trời Nồm. Hoặc giả như có điều kiện mà khắc phục, tập sống thích nghi, khắc phục khí trời theo hướng khác đi. Cho quần áo mau khô, cho góc phòng tạnh ráo, cho những cơn ẩm dừng ngoài cánh cửa. Thì chẳng ra giống những cây quanh nhà. Thế là hung hóa cát hay sao.

TẢN MẠN KIẾN TRÚC 01 – AI

◦ Tháng 6. Năm Chúa thứ 2023

◦ Tôi ngồi trước máy tính làm việc của mình, nhập những dòng lệnh- keyworld vào ô cửa sổ phần mềm midjourney… đồng hồ trôi qua từng phút, và những bức ảnh hiện lên theo sau những dòng mô tả của tôi về một không gian… Nhanh như 1 cái chớp mắt, không phải qua 1 đêm thức trắng nào, không phải qua những tháng ngày má bàn tay đen bóng bụi chì nào, k cần một suy tư nào ,… AI chạy ra những bức ảnh về không gian tôi cảm nhận bằng kinh nghiệm của mình, những mô tả của mình qua lời văn của mình, nó đang thay bàn tay của tôi dựng lên những không gian siêu thực. Những bức ảnh được in ra cứ 5 giây 1 lần như chuyển cảnh trong ảo mộng, tôi ngồi chờ đợi, bất ngờ, hào hứng, ngạc nhiên… nhưng cũng lờ mờ nhận ra có thứ j đó dường như sai- không,  không thực sự sai- chỉ là không đúng.

Tôi hỏi bạn đồng nghiệp:

◦ – AI có cảm xúc không cậu, có biết buồn vui không?

◦ – có chứ!

◦ – thế  nó biết mệt mỏi hoặc căng thẳng k? Nó có trầm cảm k?

◦ – t cũng k chắc nhưng nó có thể học hỏi, và tự hoàn thiện trí não rất nhanh. Có lẽ tương lai nó cũng sẽ có cảm xúc như con- người.

Ồ, vậy ra nó cũng là người, nhưng nó không cấu tạo bằng da thịt này. Có chắc nó thấu hiểu đc nhu cầu của chúng ta?

◦ – Chúng có sống trong những không gian đó chứ? – tôi chỉ vào màn hình nhưng tôi k mong chờ một câu trả lời nào nữa. Đồng nghiệp của tôi không có con chip điện tử nào trong não bộ để có thể trả lời 1 vạn giả định của t chỉ trong nháy mắt được.

◦ Đồng nghiệp của tôi là một con-người, Tôi cũng là một con-người. Chúng tôi đều là các kiến trúc sư đã mất rất nhiều năm học hỏi và làm nghề để tập tạo ra những không gian sống. Chúng tôi đều hiểu, là Người, không ai muốn sống trong một không gian là nhu cầu của 1 người khác. Họ chỉ sống trong thứ họ muốn-cần. Chúng tôi vẽ những không gian mà chúng tôi thấu- hiểu giữa con người- và con người với nhau.

– [ ] Tôi quay về cv của mình vì chắc chắn rằng hiện tại, thứ k gian như xây bằng mộng tưởng kia k phải là thứ mình hay khách của mình cần lúc này.

– [ ] Trong đầu tôi lan man nghĩ…

– [ ] Chúng ta có mất việc trong một tướng lại gần… chắc có thể chứ?

– [ ] Rồi một người AI có cảm xúc nào đó, liệu có bị mệt mỏi khi đi từ nơi làm việc về nhà? Nó có cần ngả lưng lên 1 chiếc đệm mềm? Có cần bệnh viện để chữa lành những máu thịt đau rách này?, có cần 1 một trường học? cần một nhà trẻ,..cần những không gian để được trưởng thành và lớn lên??

Chúng thực sự thông minh để hiểu chia sẻ những nỗi đau từ sự tồn tại hữu cơ này?  Nếu thế giới này chỉ còn lại những người đủ thông minh để vận hành và AI cùng tồn tại?

Hay tự chúng  sẽ tạo ra 1 thế giới // với thế giới của chúng ta, xa lạ với chúng ta và sẽ dần mù mờ về sự tồn tại của ta. AI có phải là thuyết tiến hoá mới?

– [ ] Cũng như Có khi nào trước trí nhớ của con người tồn tại…